“Khi còn bé, tôi từng nhờ mẹ may một lá cờ tổ quốc lớn để ăn mừng chiến thắng 4-3 ở Mexico 1970. Tôi mong mình có thể mang lá cờ và đam mê như vậy đến thế hệ trẻ bây giờ”. 

Nói trong nghẹn ngào ở ngày ra mắt, người đàn ông từ Emilia Romagna bày tỏ niềm tự hào được dẫn dắt màu áo Thiên Thanh. Nhưng cảm xúc ấy trôi qua thật nhanh khi Luciano Spalletti nhìn thấy một con thuyền Azzurri chông chênh trước sóng gió sau màn đào thoát bất ngờ của Roberto Mancini. Ba tháng sau ngày nhậm chức ở Rome, Spalletti và Italia nhọc nhằn giành vé đến nước Đức. Câu hỏi là sau những rối bời họ sẽ thể hiện bộ mặt nào ở mùa hè năm nay?

Thiếu tiền đạo đẳng cấp, cậy nhờ sức mạnh hàng thủ

Khi Italia đánh bại Venezuela 2-1 ở tour du đấu nước Mỹ vào tháng 3, báo chí nước này hồ hởi viết về Mateo Retegui như một “Đấng cứu thế". Tiền đạo gốc Argentina, người đã ghi cả 2 bàn cho Italia, khiến các tifosi ngạc nhiên khi được Roberto Mancini thuyết phục khoác áo Azzurri dù hồi ra mắt vào tháng 3/2023, anh còn chưa từng chơi bóng ở Serie A (lúc đó anh khoác áo Tigre ở Argentina). Italia khát tiền đạo đến nỗi Mancini phải đánh liều thử nghiệm một cầu thủ mới ở dạng tiềm năng, hoàn cảnh rất khác so với những “Oriundo” trong quá khứ như Mauro Camoranesi, Jorginho, Thiago Motta… vốn đã kinh qua sự khắc nghiệt của Calcio.

Đã 10 năm trôi qua kể từ lần cuối Mario Balotelli, chân sút đẳng cấp thế giới gần nhất của người Ý, ra sân tại một giải đấu lớn. Từ đó đến nay, các đời HLV Azzurri đã lật tung cả Serie A để tìm kiếm một trung phong ưng ý nhưng bất thành. Dẫu đó là kinh nghiệm làm bàn phong phú như Ciro Immobile, Andrea Belotti hay sức trẻ của Gianluca Scamacca, Moise Kean, Giacomo Raspadori, tất cả đều thất bại. Việc bói không ra một chân sút có khả năng ghi từ 15 đến 20 bàn thắng mỗi mùa là nguyên nhân cho việc lãnh đạo FIGC gấp rút thử nghiệm Mateo Retegui, dù bản thân tiền đạo này còn kém xa những cây săn bàn hàng đầu Serie A như Lautaro Martinez, Dusan Vlahovic, Victor Osimhen. 

Việc không có tiền đạo giỏi buộc Azzurri phải kích hoạt tối đa khả năng ghi bàn từ hàng tiền vệ như tại EURO 2020. Phong độ cao mùa này của Nicolo Barella, Lorenzo Pellegrini, David=e Frattesi có thể thắp lên hi vọng cho các tifosi. So với 4 năm trước, lực lượng hiện tại không hề thua kém về tính chiến đấu, nhưng như thế vẫn chưa đủ nếu thiếu đi vai trò của các chuyên gia phòng ngự.

Sự ra đi của những huyền thoại như Giorgio Chiellini, Leonardo Bonucci… được lấp đầy bởi thế hệ trẻ trung, giàu khát khao. Ngoài Alessandro Bastoni vốn đã quen thuộc thì HLV Spalletti còn sở hữu Giorgio Scalvini, Alessandro Boungiorno, Nicolo Casale, những chàng trai mà đa phần ở độ tuổi ngoài 20 nhưng đã được tôi luyện nhiều năm qua tại Serie A. Điều họ cần là một sân khấu lớn để bứt phá khỏi vỏ bọc tiềm năng.

Niềm cảm hứng mang tên Inter Milan

Ngày 7/2/2024, HLV Luciano Spalletti bắt đầu chuyến công cán đến các CLB ở Serie A và nơi đầu tiên ông đến là Appiano Gentile ở ngoại ô Milano, sân tập mà Spalletti từng gắn bó 2 năm với màu áo Inter. Tiếng là thăm đội bóng cũ nhưng thực chất là trò chuyện cởi mở với Simone Inzaghi về hệ thống chiến thuật của Nerazzurri, đội bóng số một nước Ý lúc này. Và hơn cả, ý đồ mà HLV 65 tuổi nung nấu là dựa theo khuôn mẫu vận hành của Inter để bồi đắp hình hài cho đội tuyển Italia tại EURO 2024. 

Không có gì lạ. Inter hiện tại thường xuyên cung cấp đến 5 hoặc 6 tuyển thủ quốc gia, nhiều hơn bất cứ CLB nào ở Serie A. Đã qua rồi cái thời mà Juventus mới là rường cột của người Ý. Mùa giải 2023/24 chứng kiến sự thống trị tuyệt đối của Inter, và sơ đồ 3-5-2 của Simone Inzaghi chính là hình mẫu mà Spalletti muốn sao chép, bởi quỹ thời gian eo hẹp không cho ông nhiều cơ hội thử nghiệm. Lịch sử từng ủng hộ Spalletti. Nếu người Đức từng là phiên bản mở rộng của Bayern Munich, Tây Ban Nha mang theo hơi thở Tiki Taka từ Barca, thì chẳng cớ gì người Ý lại không thể thành công với cảm hứng của Inter.

Bán kết đã là thành công

Khác với người tiền nhiệm Mancini có nhiều thời gian xây dựng ý tưởng trước thềm EURO 2020, màn thế vai của Spalletti được nhìn nhận khá dũng cảm nhưng giới quan sát không kỳ vọng cơ hội vô địch cho Azzurri nếu đặt cạnh những đối thủ hùng mạnh như Pháp, Đức, Anh, Tây Ban Nha. Thay vào đó, người Ý xem EURO 2024 là cơ hội để giới thiệu thế hệ mới như Alessandro Boungiorno, Giorgio Scalvini, Mateo Retegui… nhằm chuẩn bị cho vòng loại World Cup, vốn là cơn ác mộng ám ảnh Calcio suốt từ năm 2017 đến nay.

Rơi vào bảng đấu có Tây Ban Nha và Croatia, Italia sẽ không dễ để giành ngôi nhất bảng như 4 năm trước, việc tính toán từng trận đấu một là phù hợp với bối cảnh hiện tại cho thầy trò Spalletti. Khoan nói đến việc Azzurri có bao nhiêu phần trăm hi vọng vô địch. Chỉ cần tiến đến vòng bán kết thôi cũng đã là thành công lớn cho kỷ nguyên non trẻ của ông thầy Spalletti rồi.

Góc chiến thuật

“Những lề lối chiến thuật đã lỗi thời với bóng đá, thay vào đó là khoảng trống mà đối thủ để lại. Việc của anh là phát hiện thật nhanh và chọn đúng thời điểm để kết liễu, đừng e ngại chuyện cầm bóng khi bị gây áp lực.”

Mùa giải 2022/23 in đậm trong hồi ức người hâm mộ Serie A về một Napoli bùng nổ trên mọi phương diện, nguyên tắc mạnh dạn cầm bóng, gây sức ép, buộc đối thủ mắc sai lầm và ghi bàn được các học trò của Luciano Spalletti tuân thủ triệt để. Chiến lược gia 65 tuổi muốn mang theo quan điểm ấy cho màu áo Thiên Thanh, vấn đề là ông không có thời gian để xây dựng đội ngũ như vậy. 

Nhưng bộ khung hiện tại của Inter lại giúp Spalletti nuôi dưỡng ý tưởng về một hình hài Xanh Đen trong lòng màu áo Thiên Thanh. Hai thắng lợi ở Mỹ bằng sơ đồ 3-5-2 lẫn cách vận hành giống Inter là sự dịch chuyển lớn nhất so với một Italia đã gắn chặt với 4-3-3 suốt từ năm 2017. Italia vẫn sẽ chơi tấn công như Mancini nhưng sự đa nhiệm lẫn biến hóa của các cầu thủ sẽ lớn hơn nhiều.

Sau khi gặp nhiều khó khăn tại bảng đấu có sự góp mặt của các đội bóng mạnh Anh và Ukraine, nhà ĐKVĐ EURO Italia đã giành được vé dự vòng chung kết diễn ra tại Đức. Thực tế là Azzurri phải chờ tới lượt đấu cuối bằng trận hòa 0-0 với Ukraine. Họ xếp trên đối thủ từ Đông Âu trên BXH nhờ hơn về hiệu số khi 2 đội bằng điểm nhau (cùng 14 điểm).

Trước EURO 2024, Italia có 10 lần góp mặt ở giải đấu này. Họ có 2 lần giành ngôi vô địch vào các năm 1968 và 2020. Ngoài ra, Azzurri còn có 1 lần vào bán kết vào năm 1988 cùng 2 lần giành ngôi Á quân ở các năm 2000 và 2012. 

Spalletti xem kỷ luật là nền tảng của chiến thắng, ông từng không ngại gạt những ngôi sao đình đám như Francesco Totti (AS Roma), Mauro Icardi (Inter) để xây dựng một đội ngũ đoàn kết. Nghệ thuật đắc nhân tâm giúp nhà cầm quân 65 tuổi thích hợp trong việc vực dậy những tập thể đã chạm đáy về khao khát. Với chiến thuật, Spalletti thích sự linh hoạt để vận dụng nhiều ý tưởng khác nhau. Scudetto cùng Napoli là đỉnh cao trong sự nghiệp cầm quân của HLV Azzurri khi đưa tập thể không có nhiều ngôi sao phá vỡ những giới hạn của bản thân.

Trong bối cảnh Italia không còn nhiều ngôi sao hàng đầu, Donnarumma chính là người nhận được nhiều kỳ vọng nhất. Anh hiện đang là đội trưởng của đội bóng áo màu Thiên thanh và cũng là người khoác áo tuyển nhiều nhất trong thành phần dự EURO 2024. Dù không có mùa giải quá thành công với PSG nhưng Donnarumma vẫn là chốt chặn số 1 của Italia.

02h00 ngày 16/6, Italia vs Albania
02h00 ngày 21/6, Tây Ban Nha vs Italia
02h00 ngày 25/6, Croatia vs Italia

vs. Albania: Thắng 4, hòa 0, thua 0
vs. Tây Ban Nha: Thắng 10, hòa 12, thua 14
vs. Croatia: Thắng 1, hòa 5, thua 3