AFF Cup từ 1996 đến nay dường như đã được phân hóa rõ rệt thành 2 nhóm. Đó là nhóm các đội bóng có khả năng tranh vé vào bán kết gồm Thái Lan, Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Singapore và Philippines. Nhóm còn lại là những đội “lót đường” như Campuchia, Lào, Timor Leste, Brunei và thậm chí là cả Myanmar. Thực ra, Myanmar cũng đã 2 lần vào bán kết nhưng con số ấy khiêm tốn nếu so với chiều dài 14 lần tổ chức.
Nhìn lại hành trình ấy để tiếp tục dự đoán sự phân cực ấy khó có thể xoay chuyển ở AFF Cup 2024. Trong nhóm “chiếu dưới”, Campuchia có sự chuyển biến mạnh về lực lượng theo cách mà Philippines đã thực hiện trước đây. Cần biết rằng nhờ lực lượng cầu thủ nhập tịch, Philippines từ “kẻ lót đường” đã bất ngờ giành vé vào bán kết ở AFF Cup 2010 và luôn được đánh giá là có khả năng “gây bão” trong hơn chục năm qua. Tuy vậy, chất lượng nguồn cầu thủ nhập tịch của Campuchia bị đánh giá không hay nên đội bóng xứ Chùa vàng khó lòng làm nên hình ảnh của một “Philippines thứ hai”. Myanmar, Lào hay Timor Leste vẫn thế khi không có sự thay đổi nào về chất nên nhiệm vụ ở AFF Cup 2024 của những đội bóng này hoàn toàn có thể kết thúc ngay sau vòng đấu bảng.
Singapore đã 4 lần lên ngôi vô địch AFF Cup. Ba trong số đó nhờ lực lượng “ngoại nhập”. Không còn mặn mà với chính sách nhập tích quá đà với gần nửa quân số nên đội bóng đảo Quốc sư tử đã quay trở lại với nguồn cầu thủ do chính họ đào tạo nên. Dù vậy, nguồn lực này chưa đủ để khiến cho người xem quen đi những Duric, Daniel Bennett, Agu Casmir, Itmi Dickson… Với đội quân “cây nhà lá vườn”, Singapore cũng không còn được đánh giá là ƯCV vô địch. Trong lúc đó, Philippines vẫn lấy nguồn cầu thủ có gốc nước ngoài để làm nòng cốt. Tuy nhiên, chất lượng của đội quân này không còn cao như trước nên cũng không được đánh giá nằm trong nhóm có thể mơ về chức vô địch.
Xem ra, cuộc đua đến chức vô địch vẫn chỉ được nhận diện sẽ diễn ra giữa bộ tứ Thái Lan, Việt Nam, Malaysia và Indonesia. Trong số này, Indonesia chưa một lần lên ngôi nên rất khát khao một lần chạm đỉnh sau 6 thất bại ở chung kết. Tuy vậy, HLV Shin Tae Yong đã không có được đội hình “ngoại nhập” như ở vòng loại World Cup 2026 khi chỉ có mỗi tiền đạo gốc Hà Lan Struick là được CLB nhả về cho khoác áo ĐTQG. Thậm chí, giải VĐQG Indonesia vẫn tiếp diễn nên Indonesia cũng không thể gọi một số cầu thủ nội xuất sắc. Thái Lan và Malaysia cũng gặp phải khó khăn tương tự khi nhiều cầu thủ xuất sắc không hiện hữu nên sức mạnh của bộ đôi này bị ảnh hưởng đáng kể. Chỉ có ĐT Việt Nam là được tạo điều kiện tối đa để tập trung cho chiến dịch ngôi cao ở sân chơi này. Thậm chí, ĐT Việt Nam lần này đã đi vào lịch sử khi lần đầu tiên có một cầu thủ nhập tịch trong đội hình.
Chất lượng đội hình của Thái Lan, Malaysia, Indonesia không còn nguyên vẹn nhưng họ vẫn là những nền bóng đá hàng đầu của khu vực. Vì thế, giới chuyên môn vẫn đánh giá Thái Lan, Malaysia ở bảng A trong lúc, ĐT Việt Nam và Indonesia ở bảng B là sáng nước hơn cả để giành 4 vé vào bán kết và cũng là những ƯCV nặng ký cho vô địch thứ 15 của Đông Nam Á. Tuy nhiên, bóng đá luôn có yếu tố bất ngờ, không phải cứ mạnh là thắng yếu. Một sự chủ quan có thể sẽ khiến các ứng cử viên vô địch phải vỡ mộng.
